ေဒါက္တာ သန္းထြန္း (၆)

သူႏိုင္တာ ငါည့ံလို႔

ေက်ာင္းဆရာသက္ အႏွစ္ ၅၀ ေက်ာ္ေတာ့ သင္လို႔ မတတ္ဘဲ တပည့္အရင္းအခ်ာေတြ ေထာင္ေသာင္း႐ွိလာတာကို ေတြ႕တယ္။ ငါလဲ ဖ်င္းတဲ့လူေတြနဲ႔ အေနၾကာေတာ့ ဖ်င္းလာၿပီလို႔ သံသယဝင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ သင္ရင္တတ္တယ္ဆိုတဲ့ အစြဲက ႐ွိပါေသးတယ္။ ၿပီးေတာ့ ပညာမာန္ (Professional Pride) ႐ွိတယ္။ အဲဒါမ႐ွိရင္ အခုေလာက္ အလုပ္ လုပ္မယ္ မဟုတ္ပါ။

အတိုက္အခံ႐ွိမွ တိုးတက္တယ္ ဆုိတာလဲ ယံုတယ္။ အခက္အခဲကို ေက်ာ္လြန္ႏိုင္ေအာင္ လုပ္ရတာ ေပ်ာ္တယ္။ ရန္သူကို ေမွ်ာ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္ကစၿပီး မတိုက္ခိုက္ပါ။ သူက လာတိုက္ရင္ က်က်နန ျပင္ဆင္ ခုခံတယ္။ ႏိုင္ခ်င္လို႔ အ႐ႈံးခံတယ္ ကို သိပ္ႀကိဳက္တယ္။ ဘယ္ေတာ့ ဆုတ္ေပးရမယ္ဆိုတာ သိမွ စစ္သူႀကီးေကာင္း ပီသတယ္။ ဒီေတာ့ ဆုတ္စစ္မွာ သိပ္ၿပီး ဖ႐ိုဖရဲ မ႐ွိႏိုင္ပါ။

ရန္သူကို ေလ့လာတယ္။ ရန္သူဆီက သင္ခန္းစာရတယ္။ ရန္သူဟာ မိတ္ေဆြ (Friendly Enemy) ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတစ္ေကြ႕မွာ ကိုယ္႐ံႈးေပမယ့္ ေနာက္တစ္ေကြ႕မွာ ႏိုင္ႏိုင္တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ အခက္အခဲေတြ အမ်ားႀကီးကို ငါ ေက်ာ္ျဖတ္ၿပီး တက္ခဲ့တာ ျဖစ္တယ္။ ဒီတစ္ေကြ႕မွာ ရန္သူႏိုင္တာ ငါ ညံ့လို႔ ျဖစ္တယ္။ ငါ ထပ္ႀကိဳးစားလို႔ ေတာ္လာရင္ သူဘယ္မွာ ႏိုင္ေတာ့မွာလဲ၊ ဒါ သင္ခန္းစာပဲလို႔ မွတ္ယူတယ္။

***
အ႐ွက္မ႐ွိလို႔ ကိုယ့္အမွားကိုယ္ေဖာ္

အႀကိဳသမုိင္း (Prehistory) ဆရာ ေဂၚဒြင္ခ်ိဳင္း (Gordon Childe) က လူကို လူပဲ လုပ္တာ (Man makes himself) စာအုပ္အခ်ီးမွာ...

"ကေန႔အထိ ႐ွာေဖြေတြ႕႐ွိသမွ် အေထာက္အထားကို ခ်င့္ခ်ိန္ရင္ ဒီလိုယူေသာ္ ရေကာင္း၏ လို႔ စကားဦးထည့္ေျပာသင့္ပါတယ္။ ခဏခဏ ေျပာရမွာ ျဖစ္တယ္။ လိုတိုင္းေျပာေနရင္လည္း ေထာင့္လွတယ္။ ဒီေတာ့ စာဖတ္သူကပဲ ဒီစကားကို ထည့္ဖတ္ေပးပါလို႔ ေတာင္းပန္ခ်င္ပါတယ္"

အဲဒီစာအုပ္ကို 1936 က ပထမ တည္းျဖတ္ပံုႏွိပ္တယ္။ 1937/ 1939 မွာ ႏွစ္ႀကိမ္ ျပန္ၿပီး ပံုႏွိပ္ရတယ္။ သံုးႏွစ္ၾကာေတာ့ သုေတသနနဲ႔ ေနာက္ထပ္ တူးေဖာ္ေတြ႕႐ွိခ်က္ေတြ မ်ားလို႔ အရင္အယူအဆကို ျပင္ဆင္ ျဖည့္စြက္ရျပန္တယ္။ ဒု-ႀကိမ္ တည္းျဖတ္ခ်က္ (2nd Edition) က 1941 မွာ ထြက္တယ္။ တ-ႀကိမ္ တည္းျဖတ္ခ်က္ (3rd Edition) 1956 မွာ ထြက္တဲ့အခါ အခ်ီးစကားမွာ...

"လယ္သမားနဲ႔ အိုးထိန္းသည္ ေခတ္ၿပိဳင္မဟုတ္၊ စိုက္ပ်ိဳးေရးတတ္ရင္ အိုးခတ္တတ္ၿပီ မထင္နဲ႔။ ကာဒီစတန္ (Kurdistan) က ဂ်ာမို (Jarmo) နဲ႔ ပါလက္စတိုင္း (Palestine) က ဂ်ာရီခ်ိဳ (Jericho) မွာ အိမ္ႀကီးအိမ္ေကာင္းေတြေဆာက္၊ ေကာက္ပဲလည္းစိုက္၊ သိုးဆိတ္လည္း ေမြးေနတဲ့အခါမွာ အိုးမလုပ္တတ္ေသးဘူး။ တျခားေနရာ သူတို႔ထက္ ပိုၿပီး ေစာတဲ့ ေျမလႊာမွာေတာ့ အိုးေတြ႕ေနျပန္တယ္"

အဲဒါ ျပင္ဆင္ခ်က္ (၁) ျဖစ္တယ္။

ည စခန္းခ်ရင္ အစားအေသာက္ က်ိဳခ်က္ဖုတ္ကင္ လုပ္တဲ့အခါ သတၱဳက်ိဳတဲ့ပညာကို ရတယ္။ ဒီ အယူအဆကို ခုေခတ္ လူတတ္ (Experts) က ပယ္လိုက္ၿပီ။ သတၱဳအရည္ေပ်ာ္မွာက အုတ္ဖိုမီးႀကီးလို ျပင္းဖို႔လိုတယ္။ အရင္ႏွစ္ ၅၅၀၀ ေက်ာ္ကမွ အေနာက္အာ႐ွမွာ မီးအားေကာင္းတဲ့ဖို ေပၚတယ္။

အဲဒါ ျပင္ဆင္ခ်က္ (၂)။

စတုတၳအႀကိမ္ တည္းျဖတ္ခ်က္ 1965 မွာ ထြက္ေတာ့ ခ်ိဳင္း (Childe) အသက္ ၆၅ ႏွစ္က 1957 မွာ ဇာတိ ၾသစေတးလ်မွာ ဆံုးၿပီ။ တပည့္ ဂလင္ဒဲနီယယ္ (Glyn Daniel) က ဆရာ့ စာအုပ္ကို တည္းျဖတ္ပံုႏွိပ္တယ္။ သူက ဒီစာအုပ္ကို အရင္ ပံုႏွိပ္စဉ္က...

"3000 BC (အရင္ အႏွစ္ ၅၀၀၀) က ရက္စြဲမွန္သမွ် အမွန္းအဆ (guesses) ေတြပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရက္စြဲကို ထည့္ေျပာခဲ့တယ္"

အဲဒါ အခု မဟုတ္ေတာ့ပါ။ 1945 က Willard F. Libby က (C14) ရက္ သတ္မွတ္နည္းကို ေဖာ္ထုတ္တဲ့အတြက္ ရက္စြဲ ေဖာ္ထုတ္ရတာ တိက်လာၿပီ။ တကမၻာလံုးလည္း ဒီနည္းကို ယူသံုးေနၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ အရင္ႏွစ္ ၅၀၀၀ အထက္က ဘယ္ရက္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ဝါးတားတား ေျပာရတာမ်ိဳးက မ႐ွိေတာ့ပါလို႔ ေျပာပါတယ္။

အဲဒါအျပင္ ခ်ိဳင္း (Childe) (ဆရာကိုလည္း နာမည္ေ႐ွ႕က မစၥတာေတြ၊ ေဒါက္တာေတြ၊ ပါေမာကၡေတြ မတပ္) သာ မေသလို႔ ႐ွိေနေသးရင္ သူ႕စာအုပ္ထဲမွာ လူဇာတ္ကို အႀကီးအက်ယ္ ေျပာင္းေပးတဲ့ စိုက္ပ်ိဳးေရးနဲ႔ ၿမိဳ႕တည္ေရး (Neolithic Revolution and Urban Revolution) ဟာ အေနာက္အာ႐ွ (Western Asia) မွာ အေျခခံခဲ့တယ္လို႔ မွန္းဆတာဟာ မဟုတ္ပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ ကမၻာအႏွံ႔မွာ ဘယ္သူ႕ကိုမွ ဆရာမတင္ဘဲ သူ႕ေနရာနဲ႔ သူ႕အလိုက္ ေကာက္ပဲစိုက္ၾက၊ တိရစၦာန္ေမြးျမဴၾကတယ္။ ၿမိဳ႕တည္တာမွာလည္း အေနာက္အာ႐ွနဲ႔ မပတ္သတ္တဲ့ အိႏၵိယ၊ တ႐ုတ္နဲ႔ အေမရိက အလယ္ပိုင္းမွာ သူတို႔အေလ်ာက္ သီးျခားၿမိဳ႕ႀကီးေတြ ထြန္းကားတာ ျဖစ္တယ္ ဆုိတာကိုလည္း ခ်ိဳင္း (Childe) ကိုယ္တိုင္ ျပန္ေရးမွာပါလို႔ ေျပာပါတယ္။
...

"ငါေရးတာကိုေတာ့ မျပင္လိုက္ၾကပါနဲ႔၊ ကိုယ့္ဘာသာပဲ ေဟာေျပာပြဲ၊ စာတမ္းဖတ္ပြဲေတြမွာ ျပင္စရာ ျဖည့္စရာကို ျပင္ပါမယ္၊ အ႐ွက္မ႐ွိတဲ့အေကာင္၊ သူ႕အမွား သူမို႔ လူပံုအလယ္မွာ ေျပာေနတာ" လို႔ သမိုင္းပညာ႐ွင္ႀကီး တစ္ဦးက ကဲ့ရဲ႕ ဆဲဆိုဖူးပါတယ္။ အဲဒီပညာ႐ွင္ႀကီး နားမလည္တာက ဒါမ်ိဳးဟာ သုေတသနထံုးနည္းအမွန္ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ ငါ့တပည့္ထဲက ငါေရးတာ ျပင္ႏိုင္တဲ့အေကာင္ေပၚရင္ေပါ့ေလ၊ သူ ျပင္ဖုိ႔ ျဖည့္ဖို႔ အမ်ားႀကီး ေတြ႕မွာပါ။ ဒီလို မျဖည့္ မျပင္ႏိုင္သမွ် ဒီဘာသာရပ္ မတိုးတက္ဘူးလို႔ ေျပာရမယ္။ ဦးေဖေမာင္တင္က တပည့္ဟာ ဆရာထက္ေတာ္ရမယ္လို႔ ေျပာေလ့႐ွိတယ္။

ေဒါက္တာလွေဖ ေျပာဖူးတာေတာ့ "ငါ စာတမ္းတစ္ေစာင္ေရးၿပီး ေျခာက္လ၊ တစ္ႏွစ္ ပစ္ထားလိုက္တယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ဘယ္စာေစာင္ပို႔ၿပီး ပံုႏွိပ္မယ္လို႔ သတိရတဲ့အခါ ျပန္႐ွာၿပီး ျပန္ဖတ္ၾကည့္တယ္၊ အံမာ ငါ တယ္ေတာ္ပါလားလို႔ စိတ္မွာျဖစ္ရင္ ဒီေျခာက္လ တစ္ႏွစ္မွာ ငါ့ရဲ႕ အသိပညာ မတိုးဘူးမွတ္။ ကံေကာင္းလို႔ေဟ့ ဒီအခ်က္ေတြ ျပင္ဦးမွ၊ ဒီေနရာ ဒီလိုေရးလို႔ ဘယ္ေကာင္းမလဲဆိုသလို အျပစ္ေတြ ေတြ႕ေနရင္ ဒီေျခာက္လ တစ္ႏွစ္မွာ ငါ အသိပညာတိုးလာပါကလားလုိ႔ သိ"။ အဲဒီလို သူေျပာတာလည္း သိပ္မွန္တယ္။ အဲဒါမ်ိဳးကို ပညာ႐ွင္ႀကီး အေခၚခံရတဲ့ အဲ့ဒီလူက နားမလည္ဘူး။

တခါက မီးရထားလမ္း ကသာလမ္းခြဲက အင္းေတာ္မွာ ဆင္းၿပီး လွည္းနဲ႔ သြားရတဲ့ မန္လည္ဆရာေတာ္ရဲ႕ မန္လည္ေက်ာင္းကို ေပ၊ ပုရပိုက္ ဖတ္ဖို႔ ကူးဖို႔ ေရာက္သြားတယ္။ 1968 ေလာက္က ျဖစ္မယ္။ အေမြဆက္ခံတဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးက ဆရာေတာ္ ၾကည့္တဲ့ က်မ္းေတြကို သပ္သပ္ရပ္ရပ္ သိမ္းထားတယ္။ ဆရာေတာ္ ေရးတဲ့ စာေတြလည္း ဒီလိုပဲ သိမ္းထားတယ္။ ေန႔စဉ္သတင္းစာေတာင္ ရက္စြဲအလိုက္ စီထားတယ္။ ဆရာေတာ္ရဲ႕ အသံုးအေဆာင္ေတြလည္း ဒီလိုပဲ ေကာင္းေကာင္းထားတယ္။ မန္လည္ ပိဋကတိုက္၊ မန္လည္ျပတိုက္လို႔ ေခၚေလာက္ပါေပတယ္။ တို႔လုိခ်င္တဲ့ ေပစာ၊ ပုရပိုက္စာေတြလည္း ဖတ္ခြင့္၊ ကူးယူခြင့္ ေပးပါတယ္။ မငွားပါ။ ဆက္ခံတဲ့ ဘုန္းႀကီးကို "ကိုယ္ေတာ္ ဘာက်မ္းေတြ ျပဳစုပါသလဲ" လို႔ ေမးေတာ့...

"အိပ္သေလ၊ စားသေလ၊ အရင္လူ ေရးတဲ့ က်မ္းေတြေတာင္ ဖတ္လို႔ မကုန္ေသးဘူး"

လို႔ ေျပာပါတယ္။

အခု ငါ့ ၇၆ ႏွစ္ ေမြးေန႔ (6th April 1999) မွာ ငါေရးတဲ့ စာအုပ္ စာေစာင္ေတြ ခံု႐ွည္ႏွစ္ခုနဲ႔ ခင္းျပတယ္။ ငါႂကြားခ်င္လို႔ ျပတာ မဟုတ္။ ဒီဘာသာရပ္မွာ "ငါ ဘယ္ေလာက္ လုပ္ၿပီးၿပီ၊ မင္းတို႔က ဘယ္က ဆက္လုပ္မယ္၊ ဘယ္ဟာျဖည့္မယ္၊ ဘယ္ဟာျပင္မယ္ ဆိုတာ လုပ္ဖို႔ အလုပ္တာဝန္လႊဲတာပဲ" လို႔ ေျပာတယ္။ အနားကပ္ၿပီး ခါးေထာက္ၾကည့္ေဖာ္ရတဲ့ လူအေရအတြက္က လက္ခ်ိဳးေရလို႔ရတယ္။ တစ္က်ိပ္ မျပည့္ပါ။ ျမန္မာ့သမိုင္း သုေတသနနယ္မွာ 1955 က 1995 ထိ အႏွစ္ေလးဆယ္မွာ မ်ိဳးဆက္သစ္ ၅ ေယာက္ရရင္ ကံေကာင္းတယ္ ေျပာႏိုင္တယ္။

***
(ေဒါက္တာသန္းထြန္း - ငါေျပာခ်င္သမွ် ငါ့အေၾကာင္း စာအုပ္မွ ေကာက္ႏုတ္ပါသည္)

***